Андрей Ермак ұшақтан түсе сала өзінің бастығын құшақтады.
2019 жылы қыркүйекте президент Зеленскиймен жылы жүздесу жаңадан басталып келе жатқан саяси серіктестіктің басы еді. Бұл – Ермактың Ресей түрмесінде отырған 35 украиналықты Мәскеуден алып келген сәті.
Ал 2020 жылы Ермак Зеленский әкімшілігінің басшысы болды. Бірақ Украинадағы жемқорлық шуынан кейін оның қызметіне жұрттың назары ауды.
Себебі Ермак Украина энергетикалық инфрақұрылымына бөлінген қаржы жымқырылған коррупция схемасында негізгі рөлде болған деген ақпарат тараған. Бірақ тергеушілер бұл жайттың жай-жапсарын толық ашқан жоқ. Ермактың өзі Азаттықтың Украина қызметінің ресми сауалдарына жауап берген жоқ.
Сонымен Зеленскийдің кеңсесін басқарып отырған Ермак кім?
ТЕЛЕВИДЕНИЕДЕН САЯСАТҚА
Зеленский саясатқа келмей тұрып-ақ Ермакпен етене жақын еді.
Мәселен, Ермак Зеленскийдің "Слуга народа" әзіл шоуын шығарумен айналысқан "Квартал 95" студиясына заңгерлік қызмет көрсеткен заң компаниясын басқарған. Ал Зеленский "Слуга народа" шоуында президенттің рөлін сомдап жұртқа танылған еді.
"Олардың қарым-қатынасы шамамен 2010 жылдары басталған" дейді АҚШ-тағы Маршалл неміс қорының ғылыми қызметкері Елена Прокопенко Азаттыққа. "Зеленский Ермакқа сенетіндей басқа адамға сенбейді. Ермак – Украинаның саяси өміріндегі жалғыз сенетін адамы және сенімді серігі".
Ермак Мәскеуден тұтқындарды алып келген сәт. 2019 жылдың қыркүйегі.
Бұл сенім кейін Ермактың саясатқа келуіне әсер етті. Ол 2019 жылы Зеленский президент болып сайланған соң сыртқы саясат бойынша кеңесшісі болып тағайындалды.
Дәл осы қызметте Ермак 2014 жылдан бастап Украинаның шығысындағы қақтығыстарда Ресеймен тұтқын алмасу бойынша келіссөздер жүргізді. Ол Зеленскийдің Вашингтонмен байланыста да басты адамы болды. АҚШ-та импичмент ісі бойынша тыңдауда Ермактың президент Дональд Трамптың адвокаты Руди Джулианимен байланысы болғанына дәлелдер шыққан.
"Біз АҚШ-ты дос әрі стратегиялық серіктес деп қарастырамыз. Онда болып жатқан жағдай – олардың ішкі ісі. Бұл істе біздің ешқандай рөліміз жоқ" деген еді сол кезде Ермак.
Ал 2020 жылы ақпанда Зеленский Ермакты президент кеңсесінің басшысы етіп тағайындады. Сол кезде ол "Настоящее время" телеарнасына "Украинаның шығысындағы қақтығысқа көп назар аударатынын" айтқан.
"Президент үшін және президент әкімшілігі үшін басты мақсат – Донбасстағы соғысты тоқтату" деп мәлімдеген еді сол кезде ол.
ТАҚТЫҢ ТАСАСЫНДАҒЫ КҮШ
Бірақ сыншылар Ермактың рөлі күшейіп, ол президент әкімшілігін қазіргі биліктің ықпалын арттыруға пайдаланды деп санайды. Тіпті Ермактың ықпалы қатты сезілгені сонша украиналықтар арасында "шетелдік инвесторлар мен саясаткерлер Киевке Зеленскиймен кездесуге келеді, ал Зеленский оларға Ермакты таныстырады" деген әзіл де айтыла бастады.
"Ол елдегі маңызды шешімдердің барлығына әсер етеді. Ермакты елде президенттен кейінгі екінші адам деуге болады" деген еді 2021 жылы шілдеде Украинаның экс-премьері Алексей Гончарук Азаттыққа берген сұхбатында.
Украинада Ермакты "сыртқы саясатқа, шенеуніктерді тағайындауға әсер етті, Зеленскийге "өтердегі қақпақ болды" деп айыптайтындар бар. Бұл сын әлі де жалғасып келеді.
"Олар елді билеп отыр, солар күштік құрылымдарды жиынға шақырады. Бүкіл халық қазір мемлекетті кім басқарып отырғанын біледі" деген еді оппозициялық депутат Ирина Герещенко Азаттықтың Украина қызметіне 19 қарашада.
Зеленский мен Ермак Түркиядағы сапарда. 19 қараша 2025 жыл.
2022 жылы ақпанда Ресей Украинаға басып кіргенде Ермак Зеленскиймен Киевте қалғандардың қатарында болған. Сол кезде АҚШ Зеленскийге елден кетуді ұсынғаны айтылады.
Ал соғыстың бірінші күні Зеленский селфи-видео жариялап, "ешқайда кетпедік, осындамыз" деген еді. Сол кезде Ермак басшысының сол жағында тұрған.
Америкалық журналист Саймон Шустер 2024 жылы жариялаған "Шоумен" кітабында "Ермак пен Зеленский соғыстын алғашқы сағаттарында бір-бірінің жанында болғанын", "стрестен арылу үшін кешкісін шарап ішкенін" жазады.
"Олар сиам егіздердей, екеуі бес жыл бірге жұмыс істегенде бір бүтінге айналды" дейді Киевтегі "Пента" саяси зерттеу институтының жетекшісі Владимир Фесенко Азаттыққа.
Ермак Ресейдің басқыншылық соғысы жалғасып жатқан тұста сыртқы саясатта да маңызды рөлге ие болып, көптеген дипломатиялық кездесулерге қатысып жүр.
Бірақ қазір Украинада шу туғызған "Энергоатом" айналасындағы жемқорлық дауында Ермактың да аты атала бастады. Бұл шудан соң Украинада әділет министрі және энергетика министрі қызметтен кетті. Ал Зеленскийдің "Квартал 95" студиясындағы серіктесі болған Тимур Миндич елден қашты. Жемқорлық шуына байланысты қазір бес күдікті қамауда я үйқамақта.
АЛИ БАБА
Қарашаның ортасында Украинаның жемқорлыққа қарсы ұлттық бюросы (НАБУ) энергетика саласындағы жемқорлық жоспары талқыланған аудиожазбаларды жариялады. Бұл аудиодағы адамдар бір-бірін лақап аттармен атайды.
Украина депутаттары аудиолардағы "Али Баба" деген адам Ермак деп күдіктенген. Мәселен, депутат Ярослав Железняк "аудиода Ермак НАБУ қызметкерлерін тергеу туралы бұйрық береді" дейді.
Your browser doesn’t support HTML5
Украинадағы жемқорлық шуы. Не болып жатыр?
НАБУ "Али Бабаның" кім екеніне қатысты ештеңе айтпады. Бірақ депутаттардың күдігінен соң елде Ермакты отставкаға кетіру талабы күшейді.
"Зеленскийдің Ермакқа берген өкілеті дәл осы жемқорлық схемасын жүзеге асыруға мүмкіндік жасағанын бәрі түсінеді" дейді Украинадағы жемқорлық мәселесін көтеріп жүрген белсенді Олег Рыбачук Азаттыққа.
Виктор Ющенко президент болып тұрған тұста президент кеңсесін (2005-2006 жылдары) басқарған Рыбачук "Ол өзін президенттің шын досымын, ол үшін өмірім мен саяси карьерамды құрбан етуге дайынмын дейді. Шынымен солай болса отставкаға кету керегін неге түсінбейді?" дейді.
Бұған қоса, Зеленскийдің "екеуміз бірге келдік және бірге кетеміз" деген сөзі де олардың өте жақын екеніне тағы бір дәлел.
Ал Ермактың жемқорлық дауына ілінуі Зеленскийге де көлеңке түсірді.
"Зеленский үшін Ермактың оставкаға кетуі оң қолын кесіп тастаумен тең. Егер Ермак орнынан қуылса оппозицияның келесі нысанасы Зеленскийдің өзі болмақ" дейді саясаттанушы Фесенко.